Ελληνικό Παράδοξο

Ελληνικό Παράδοξο

Στην πατρίδα μας – ανάμεσα σε άλλα παράδοξα – υπάρχει ένα ακόμα: Η χώρα στηρίζεται στην αλληλεξάρτηση με αυτή την αξία πορεύθηκε για 3.500 χρόνια. Όμως, στην πορεία αυτής της χώρας οι μεγάλες εσωτερικές δυνάμεις, πολιτικοί, έμποροι, επιχειρηματίες και κεφαλαιούχοι, το μόνο που κοιτάζουν είναι το συμφέρον τους.

Είμαστε ένα κράτος στο οποίο ενώ οι βασικές κοινωνικές αξίες έχουν σα βάση την αλληλεξάρτηση, στην πραγματικότητα επιβιώνουν αυτοί που κινούνται με βάση το συμφέρον τους. Έχουμε ένα φαινόμενο στην Γερμανική κατοχή την περίοδο του 1940:

Στην Αθήνα (που μάζευαν του νεκρούς από την πείνα με τα κάρα) την ίδια εποχή κάποιοι πλούτισαν κάνοντας λαθρεμπόριο. Στην επαρχία μπορεί ο ένας να υποστήριζε τον άλλον αλλά, στην Αθήνα τα πράγματα ήταν πολύ σκληρά: Είχαμε συνεργάτες των Γερμανών κατακτητών που ζούσαν σαν άνθρωποι. Είχαμε λαθρέμπορους που ζούσαν σαν άρχοντες και πλουτίσαν φοβερά. Είχαμε και τους φουκαράδες που τους μάζευαν με τα κάρα.

Είπα αρχικά ότι το φαινόμενο αυτό δείχνει πως είναι παράδοξο. Όμως, εξηγείται: Όταν ο Έλληνας βρίσκεται στο επίπεδο της επιβίωσης δημιουργεί σχέσεις που έχουν να κάνουν με την επιβίωση και μόνο με αυτή. Εάν περάσει στο επίπεδο της ασφάλειας (που σημαίνει εξασφάλιση της επιβίωσης), τότε μόνον αρχίζουν να ενεργοποιούνται οι αξίες της αλληλεξάρτησης. Οι αξίες αυτές είναι διαφορετικές από εκείνες της επιβίωσης.

Τις εποχές που αισθανόμαστε ασφαλείς είμαστε αλληλέγγυοι και συμπεριφερόμαστε με τις αρχές της αλληλεξάρτησης. Όμως, τις εποχές που αντιμετωπίζουμε θέματα επιβίωσης η αξία της αλληλεξάρτησης επηρεάζεται από την επιβίωση και περιορίζεται στον πολύ στενό οικογενειακό κύκλο. Από κει και πέρα, καθένας μας κοιτάζει το συμφέρον του.